Fitch Ratings, şirketlerin kaynaklarını devlet tahvillerine bağlayan ve faiz indirimini teşvik eden yeni düzenleme nedeniyle Türk faktoring sektörünün 2023 yılında daha yavaş büyüyeceğini ve kâr marjları üzerinde baskı yaratacağını söyledi. Fitch, 2022’deki “sürdürülemez” büyümenin ardından bunun büyümedeki yavaşlamayı ve kârları artıracağını kaydetti.
Yeni kuralların kredi etkisinin genel olarak kısmen olumsuz olması muhtemel olmakla birlikte, kârlılık üzerindeki olumsuz etkinin, sürdürülemez derecede hızlı büyümedeki ılımlılıkla kısmen dengelenebileceği değerlendirilmektedir. Fitch Ratings, daha kaliteli müşterilere daha düşük faiz oranlarına geçiş ve daha yüksek getirili alacaklar için gerekli olan devlet tahvillerine daha yüksek tahsisat nedeniyle aktif kalitesinde bir miktar iyileşme beklediğini söyledi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından 31 Aralık 2022 tarihinde açıklanan yeni düzenleme, faktoring şirketlerinin alacakları üzerindeki faiz oranının belirli bir eşiği aşması durumunda faktoring alacakları karşılığında devlet iç borçlanma senetleri bulundurma zorunluluğu getirmektedir.
Kurallar, faktoring büyümesini sınırlamayı ve faktoring şirketlerini alacak faiz oranları ile politik faiz oranları arasındaki farkı kapatmaya teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Raporda, Eylül 2022’de bankacılık şubesi için de benzer kuralların getirildiği ve sektörün büyümesi ve kârlılığı üzerindeki etkinin ölçeğinin şu anda açıklanmayan ayrıntılı uygulama talimatlarına bağlı olacağı belirtildi.
Fitch, faiz oranı eşiğinin ve zorunlu karşılıkların henüz kamuya açıklanmadığını, ancak bazı şirketlerin, faiz oranının Federal Rezerv’in referansının 2,7 katını aşması durumunda riskin yüzde 90’ına eşdeğer bir rezerv ayırmak zorunda kalabileceklerini kaydettiğini kaydetti. Yüzde 10,3’lük mevcut referans oranında bu, yaklaşık yüzde 28’lik bir eşik faiz oranına karşılık gelir.
Kredi derecelendirme kuruluşu, ortak zorunlu karşılıklar göz önüne alındığında, şirketlerin bu düzeyde bir eşiği aşmasının ekonomik olarak imkansız olacağına inanıyor. Fitch’e göre, halihazırda yaklaşık yüzde 8,5 getiri sağlayan uzun vadeli Türk lirası cinsinden devlet tahvillerine riskin yüzde 90’ının tahsis edilmesi, süreçlerdeki efektif getiriyi en az üçte bir oranında azaltacak ve yasaklayıcı olacaktır. Buna göre şirketler ya faktoring oranını eşik içinde tutacak ya da kredi vermekten kaçınmak zorunda kalacak. Öte yandan kurum, KOBİ’ler, tercih edilen segmentler ve ihracatın finansmanı gibi bazı süreçlerin zorunlu karşılıktan muaf tutulabileceğini de sözlerine ekledi.
Zorunlu karşılıkların kısıtlanmış varlıklarla ilgili olduğuna dikkat çeken Fitch Ratings, düzenlemenin likidite profillerini önemli ölçüde etkilememesi gerektiğini ve finansman ihtiyaçları üzerindeki etkinin, daha yavaş büyüme ve daha yüksek rezerv ihtiyaçlarının birleşik etkisine bağlı olacağının altını çizdi.
Raporda, Türk faktoring sektörünün 2022’nin ilk dokuz ayında hızlı alacak büyümesi (yılda yüzde 54) ve güçlü nominal karlılık (ortalama yıllık aktif getirisi: yüzde 5,5) yaşadığı, bunun da çok yüksek enflasyon ve kredi talebini yansıttığı belirtildi. . Düzenleme duyurulmadan önce Fitch, bölümsel büyümenin 2023’te yaklaşık yüzde 25’e düşeceğini tahmin ettiğini, ancak düzenleme sonrası büyümenin bundan önemli ölçüde daha düşük olmasını beklediğini vurguladı.
